Akciğer Kanseri
Tanım:
Akciğerde yer alan hücrelerin dengesiz bir şekilde çoğalması sonucu meydana gelen kötü huylu tümöral oluşumlara akciğer kanseri adı verilir. Kanser hücreleri öncelikle bulunduğu yerde çoğalarak kitlesel bir yapı oluşturur. İleri evrelere gelindiği zaman ise çevre doku ve organlara yayılım gösterir.
Risk Faktörleri:
- Tütün ve tütün ürünleri
- Hava kirliliği
- Arsenik, radon gazı gibi bazı kimyasal maddelere nefes yolu ile maruz kalmak
- Kömür, karbon vb kullanımı
- Uzun süreli seyreden kronik akciğer hastalıkları
- Genetik nedenler
Korunma Yolu:
Risk faktörlerinden kaçınmanın yanı sıra soya, yeşil çay ve balığın yüksek miktarda, süt ürünleri ve kırmızı etin ise daha düşük miktarda alınmasının kanserden koruyucu etkiyi artırdığını göstermektedir. Ayıca elma, beyaz üzüm ve soğan gibi kuarsetin bakımından zengin yiyeceklerin de akciğer kanseri oluşumunu önemli oranda azalttığı ortaya konmuştur.
Belirtiler:
- Giderek artan öksürük
- Kanlı balgam çıkartma
- Göğüs ağrısı
- Nefes darlığı
- İştahsızlık ve kilo kaybı
- Ses kısıklığı ve yutma güçlüğü
- Halsizlik
- Parmaklarda çomaklaşma
- Vücut ağrısı
Tanı:
Akciğer kanseri tanısı için öncelikle röntgende belirlenen bir kitleye ulaşmak gerekir. Kişinin geçirdiği hastalıklar, tütün kullanma ( sigara, pipo, puro vs.) durumu, çevresel veya mesleki olarak maruz kaldığı maddeler ve diğer aile fertlerinde kanser olup olmadığı sorgulanır. Eğer akciğer kanserinden şüpheleniliyorsa balgam tetkiki (balgam sitolojisi; akciğerlerdeki mukozadan derin öksürükle çıkan materyalin mikroskopta incelenmesi) da doktor tarafından istenebilir. Bu tetkik, akciğer kanserini tespit etmek için basit ve yararlı bir testtir.
Doktorun kanserden emin olmak için akciğer dokusunu incelemesi gerekebilir. Bu inceleme, kanserin türünü (küçük hücreli olmayan veya küçük hücreli) ve yayılma durumu (metastaz) veya kanser evresini belirlemek içindir. Daha sonra bilgisayarlı tomografi çekilerek kitleye nasıl ulaşılacağı belirlenir. İnce iğne biyopsisi ya da bronkoskopiden kitleye en uygun ulaşma yoluna karar verilir. Biyopsinin incelenmesi sonucu da akciğer kanserinin tanısı konulur. Eğer hastalık başka organlara da sıçramışsa, o organlardan da parça alınarak tanıya gidilebilir. Tanı konulduktan sonra sıra, akciğer kanseri evrelemesine geçilir.
Tedavi:
Akciğer kanseri tedavisi diğer tüm kanserlerde olduğu gibi hastalığın genel sağlık durumu, hastalığın evresi ve kanserin tipi gibi pek çok faktöre bağlı olarak değişir. Birçok evrede farklı tedavi kombinasyonları ve kişiye özel tedaviler uygulanır.
Tedavide kemoterapi, immünoterapi, ağız yoluyla kullanılan akıllı ilaçlar, radyoterapi ve ameliyat yer almaktadır. Akciğer kanserinde tedavi evreye göre belirlenmektedir. Evre I ve II gibi erken evrede ameliyat tercih edilmektedir. Evre II’de ameliyat sonrası bazı hastalara damardan kemoterapi ilaçları verilmektedir. Evre III’de ise hastanın hastalığının yerine, yaygınlığına göre ameliyat öncesinde tedavi (kemoterapi + ışın tedavisi) verilebildiği gibi, ameliyattan sonra da uygulanmaktadır. Ameliyata uygun olmayan hastalara kemoterapi ışın ile birlikte verilmektedir. Evre IV hastalıkta ise damardan uygulanan kemoterapi, ağız yoluyla uygulanan akıllı ilaçlar, damardan uygulanan immünoterapi tercih edilmektedir.