Anal (Makat) Kanseri
Tanım:
Anal (makat) kanseri pek yaygın olmayan bir kanser türüdür ve anal kanalda oluşur. Kanal; rektumun sonunda bulunan kısa bir tüptür, dışkı bu yolla vücuttan atılır. Anal kanser, rektal kanama ve makatta ağrı gibi belirti ve bulgulara sebep olabilir.
Risk Faktörleri:
Anüs yoluyla cinsel ilişki (hem kadın, hem de erkeklerde), çok eşlilik, sigara, AIDS hastalığı ve benzeri nedenlerle bağışıklık sisteminin baskılanması risk faktörlerindendir.
Korunma Yolu:
Anal kanserden korunmak için kesin bir yol yoktur. Riskinizi azaltmak için şunları yapabilirsiniz:
- Cinsellikte daha güvenli olun. Güvenli cinsellik anal kanser riskini artıran HPV ve HIV gibi cinsel yolla bulaşan virüslerinden korunmaya yardımcı olabilir.
- HPV’ye karşı aşılanın. HPV enfeksiyonundan koruyan bir aşı mevcuttur. Genç yetişkin kadın ve erkeklere önerilir ancak erişkinlere de uygulanabilir.
Sigarayı bırakın. Sigara içmek Makat kanser riskini artırır. Kullanmaya başlamayın. Eğer kullanıyorsanız bırakın.
Tanı:
Anal kanser tanısında kullanılan test ve yöntemler şunlardır:
- Anal kanal ve rektumun anormallikler açısından incelenmesi: Dijital rektal muayene esnasında doktorunuz rektum içine parmak ile dokunarak kitle gibi olağan dışı bir durum varsa hissetmeye çalışır.
- Anal kanal ve rektumun görüntülü muayenesi: Doktorunuz makat kanal ve rektumu herhangi bir anormallik açısından incelemek üzere kısa, ışıklı bir tüp (anoskop) kullanabilir.
- Anal kanalın fotoğraflarını ses dalgaları ile çekmek (ultrason): Doktorunuz kanalın fotoğraflarını oluşturmak üzere kanal ve rektum içine kalın bir termometre benzeri bir prob yerleştirir. Prob, ultrason dalgaları olarak adlandırılan yüksek enerjili ses dalgaları yayar ve bu dalgaların dokular ve organlardan yansımasına göre bir fotoğraf oluşur. Doktorunuz herhangi bir anormallik olup olmaması açısından fotoğrafları değerlendirir.
- Laboratuvar testi amaçlı doku örneği çıkarma: Eğer doktorunuz anormal bir alan saptarsa etkilenen dokudan küçük bir örnek alabilir ve örnekleri analiz için laboratuvara gönderir. Mikroskop altında örneklere bakılarak hücrelerin kanserli olup olmadığına karar verilir.
Tedavi:
Anal kanser için hangi tedaviyi alacağınız kanserin evresine, genel sağlık durumunuza ve kişisel tercihlerinize bağlı olarak değişir.
Kemoterapi ve radyoterapinin kombinasyonu
Doktorlar anal kanseri genellikle kemoterapi ve radyoterapiyi birlikte vererek tedavi ederler. Bu iki tedavi beraber olduğunda birbirlerini güçlendirir ve tedavi şansını artırır.
Kemoterapi ilaçları damar içine verilir veya hap formunda alınır. Kimyasallar vücudu dolaşır ve kanser hücreleri gibi hızlı bölünen hücreleri öldürürler. Maalesef sindirim kanalında veya kıl foliküllerinde bulunan hücreler gibi sağlıklı olan ancak hızlı bölünme özelliğine sahip hücrelere de hasar verirler. Bu durum bulantı, kusma ve saç kaybı gibi yan etkilerin nedenidir.
Radyoterapi kanser hücrelerini öldürmek amacıyla x-ışınları veya protonlar gibi yüksek enerjili ışınları kullanır. Radyoterapi esnasında bir masada uzanırsınız ve büyük bir makine çevrenizde dönerek belli noktalara kanseri hedef alacak şekilde radyasyon gönderir
Işınların yönlendirildiği yerin çevresindeki sağlıklı doku da radyasyondan zarar görebilir. Anüs içinde ve çevresinde kızarıklıklar ve yaralar olabileceği gibi kanalda sertleşme ve daralmalar oluşabilir.
Kemoterapi ve radyoterapinin kombinasyonu her iki tedavinin de etkinliğini artırsa da ayrıca yan etkileri daha olası hale getirir. Hangi yan etkilerin görülebileceğini doktorunuza danışın.