Meme Kanseri
Tanım:
Meme kanseri, meme dokusunu oluşturan hücre gruplarından birinin değişime uğraması ve kontrolsüz olarak çoğalması nedeniyle oluşan tümör sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Kanserli doku, önce yakın çevresine sonra, memeye yakın lenf bezlerine yayılmaktadır.
Risk Faktörleri:
- Yaş: Meme kanserinde ileri yaş önemli bir risk faktörüdür. 50 yaş üzerinde olan kadınlarda meme kanseri görülme sıklığı, 50 yaşın altında olan kadınlardan 4 kat fazladır. 30 yaşın üzerine çıkıldıkça risk artmaktadır. Meme kanseri tanısı almış hastaların %50 si 65 yaş üzerindedir.
- İlk adet yaşı: 12 yaş ve altında adet kanamasının başlamasının riski arttırdığı belirtilmiştir
- Genetik / ailesel yük: Annesinde veya kardeşinde meme kanseri öyküsü olanlar yüksek risk altındadır. Aile öyküsü sadece anne, kız ve kız kardeşten oluşan yakın akrabaları kapsar. Belirgin bir şekilde riskli aile geçmişi olan ve menopoz öncesi kadınlar meme kontrollerine aile bireylerinin teşhis yaşından 10 yıl önce başlamalıdırlar. Bazı gen testleri, yüksek riskteki hastaları belirleyebilir.Eğer bir kadının birinci dereceden bir akrabasında meme kanseri varsa riski 2 kat artar. Ancak, her 10 meme kanseri olgusundan ancak bir tanesi aile ile ilişkilidir.
- Geçirilmiş meme kanseri: Önceden meme kanseri olmuş hastaların diğer memelerinde kanser gelişme riski yüksektir. Bu risk yılda %1 ya da yaşam boyu % 10 oranındadır. Meme kanseri tanısından sonra klinik izlemenin nedeni, sadece hastalığın yeniden oluşmasını değil aynı zamanda diğer memede ortaya çıkabilecek kansere erken tanı koymaktır.
- Mammografik dansite: Mammografideki toplam alanın %75’inden fazlasının yoğun olması meme kanseri riskini 4-6 kat arttırır.
Korunma Yolu:
- Özellikle A ve C vitamininden zengin taze meyve ve sebze tüketme
- Hayvansal yağların az tüketilmesi, daha fazla posalı gıda tüketimi
- Tütsülenmiş tuzlu ve konserve yiyeceklerin azaltılması
- Tütün ve tütün ürünü tüketmemek
- İdeal kiloda olmak ve fazla kilo almamak
- Aşırı alkol tüketiminden kaçınmak
Belirtiler:
- Meme veya koltuk altı bölgesinde ele gelen şişlik.
- Memede büyüme, şekil bozukluğu, asimetri.
- Meme başında şekil bozukluğu, çökme ve renk değişimi.
- Meme başından akıntı gelmesi.
- Meme başında egzama benzeri deri döküntüleri ve soyulmalar.
Tanı:
Memesinden hiçbir şikayeti veya kitlesi olmayan kadınlarda olası bir meme kanserini erken dönemde tanı koymak için kullanılan yöntemler, tarama yöntemleri olarak adlandırılmaktadır. Bu genellikle 40 yaşından sonra başlamalıdır. Ancak kadınların 30 yaşından itibaren bilinçlenip aylık kendi kendine meme muayenesi ile memelerini kontrol etmeleri uygun olacaktır. Tarama yöntemleri 3 şekilde yapılmaktadır.
- Yıllık Mamografi:
- Her ay kendi kendini muayene Kadınların düzenli olarak her ay kendi kendini muayene etmesi kolay bir yöntemdir. Bu kontrol, genellikle adetin bitiminden itibaren 4-5 gün sonra yapılmalıdır. Menopoza girenler, rahim veya yumurtalık ameliyatı olan kadınların periyodik olarak, ayda bir kez aynı günlere denk getirecek şekilde meme muayenesini yapmaları gerekmektedir. Kendi kendine meme muayenesinde, belden üst taraftaki giysileri çıkarıp ayna karşısında, duş yaparken ve sırt üstü yatarken memeler kontrol edilir. Bu şekilde, her ay kendi meme muayenesini yapan kadınlar kendi meme içindeki dokuları tanıyarak bunun dışında oluşan farklılıkları anında fark edebilir.
- Yıllık doktor muayenesi
- 40 yaşından sonra yılda bir kez memesinde hiçbir şikayeti olmayan kadınların doktora başvurarak muayene olması gerekmektedir.
Tedavi:
Meme kanserinin tedavisi bir çok tedavi yöntemlerinin birlikte kullanılması ile mümkün olmaktadır. Tedavi hastalığın evresine göre belirlenmektedir.
- Cerrahi: Meme kanserinin tanısı biyopsi ile konulmaktadır. Memede görünen kitleden alınan biyopsinin mikroskop altında bakılmasıyla kanser tanısı konulmaktadır. Kanser tanısı konulduktan sonra tedavilerden biri ameliyattır. Ameliyat ile memenin hepsi veya sadece hastalıklı bölge çıkartılmaktadır. Ayrıca koltuk altındaki lenf bezlerinden de örnek alınmaktadır.
- İlaçla tedavi – Kemoterapi: Bazı hastalarda ameliyattan sonra bazı hastalarda da ameliyattan önce damardan ilaçla tedavi yani kemoterapi uygulanmaktadır. İleri evrede ameliyatın daha başarılı olabilmesi için ameliyattan önce uygulanmaktadır. Ameliyattan sonra da hastalığın tekrarlama riskini azaltmak amacıyla uygulanmaktadır.
- Işınla tedavi – Radyoterapi: Hastalığın olduğu bölgede tekrarlama gelişmesin diye verilen bir tedavidir.
- Hormonoterapi: Meme kanseri hormona duyarlı bir kanserdir. Östrojen ve progesteronun uyarısı sonucunda meme kanseri hücreleri çoğalabilmektedir. Bu çoğalan meme kanserleri üzerinde östrojen ve progesteronun reseptörleri vardır. Bu reseptörlerin varlığı durumunda tedavide hormonal tedavi uygulanmaktadır.