Safra Kanalı Kanseri
Tanım:
Kolanjiyokarsinom, sindirim sıvısı safrayı taşıyan ince kanallarda (safra kanalları) oluşan bir kanserdir. Safra yolları, karaciğeri safra kesesine ve ince bağırsakları bağlar. Safra kanalı kanseri olarak da bilinen bu rahatsızlık sık rastlanmayan bir kanser türü olup 50 yaş üstü bireylerde daha sık görülse de her yaşta ortaya çıkabilir.
Risk Faktörleri:
- Primer sklerozan kolanjit: Bu hastalık safra kanallarının sertleşmesine ve nedbeleşmesine sebep olur.
- Kronik karaciğer hastalığı: Karaciğerin kronik karaciğer hastalığı öyküsü sonucu nedbeleşmesi kolanjiyokarsinom riskini arttırır.
- Doğumda ortaya çıkan safra kanalı sorunları: Dilate ve düzensiz safra kanallarına yol açan koledok kistiyle doğan bireylerin kolanjiyokarsinoma yakalanma riskleri daha fazladır.
- Karaciğer paraziti: Kolanjiyokarsinom Güneydoğu Asya’nın belirli bölgelerinde çiğ veya az pişmiş balık yemekten kaynaklanan karaciğer kelebek enfeksiyonuyla birliktelik gösterir.
- İleri yaş: Kolanjiyokarsinom en sık 50 yaş üstü yetişkinlerde görülür.
- Tütün ve tütün ürünü tüketmek.
Safra Kanalı Kanseri Belirtiler:
- Cildin ve göz beyazının sararması (sarılık)
- Ciltte yoğun kaşıntı
- Beyaz renkli dışkı
- Halsizlik
- Karın ağrısı
- İstem dışı kilo kaybı
Tanı:
Mide kanseri çoğunlukla hazımsızlık diye tanımlanan şikâyetlerle ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle uzunca bir süre hasta tarafından ihmal edilmektedir. Oysa erken dönemde yapılan müdahale tedavide başarılı sonuçlar alınmasını sağlamaktadır. Bu nedenlerle yukarıda ifade edilen belirti ve bulgular varsa, mutlaka hekime başvurmak gerekmektedir.
Hekim sizin aile öykünüzü ve tıbbi geçmişinizi sorgulaması ardından fizik muayene bulgularına göre mide ile alakalı bir hastalıktan şüphe ederse bir takım ileri tetkikler isteyebilir.
Bu tetkiklerin başında gastroskopi (mide endoskopisi) gelmektedir. Gastroskopi esnasında esnek ve ucunda kamera olan bir boru ile ağız yoluyla midenize girilerek midenin iç cidarı incelenmekte ve şüpheli görülen yerlerden örnekler alınarak patolojik çalışmaya gönderilmektedir. Kanser veya öncü lezyonlarının tespiti ancak bu şekilde yapılabilmektedir.
Safra Kanalı Kanseri Tedavisi:
Safra yolu kanserlerinde tanıda kullanılan tetkik ve yöntemler şunlardır;
- Kan tetkikleri; Karaciğer fonksiyon testleri, bilirubin, CEA ve CA 19-9 belirteçleri yükselebilir.
- Ultrasonografi, MR, bilgisayarlı tomografi gibi farklı görüntüleme yöntemleri kullanılabilir.
- Kolanjiografi yapılarak safra kanalları görüntülenebilir
- Anjiyografi yapılarak damar yapıları görüntülenebilir
Ameliyat: Mümkün olduğunda, kanserin olabildiğince büyük bölümünün çıkarılması planlanır. Çok küçük safra kanalı kanserlerinde, bu işlem safra kanalının bir bölümünün çıkarılmasını ve kesilen uçların birleştirilmesini kapsar. Daha ileri evre safra kanalı kanserlerinde, yakındaki karaciğer dokusu, pankreas dokusu veya lenf bezleri de çıkarılabilir.
Karaciğer nakli: Karaciğerin alınarak yerine bir vericiden alınan bir karaciğerin konulması (karaciğer nakli), hilar kolanjiyokarsinomun bulunduğu belirli olgularda bir seçenek olabilir. Birçok hasta için karaciğer nakli hilar kolanjiyokarsinomda iyileşme sağlasa da, karaciğer nakli sonrası kanserin tekrar etme ihtimali vardır.
Kemoterapi: Ameliyattan önce veya ameliyattan sonra damardan verilen ilaçlar ile kemoterapi uygulanmaktadır. Ameliyattan önce kemoterapi verilmesinin nedeni, kitlenin küçültülüp daha iyi bir şekilde kanserin çıkartılmasıdır. Ameliyattan sonra ise kemoterapi verilmesinin sebebi, tekrarlama riskini azaltmak içindir. Karaciğere veya vücuda yayılmış hastalığı olanlarda ise ameliyat yapılmaz, direk kemoterapi başlanmaktadır.
Radyoterapi (ışın tedavisi): Radyoterapide foton (x ışınları) ve protonlar gibi yüksek enerji kaynakları kanserli hücrelere zarar vermek ve onları yok etmek için kullanılır. Radyoterapide radyasyon ışınlarını vücudunuza yönelten bir makina kullanılabilir (eksternal ışın radyoterapisi) Ya da, vücudunuzun içerisindeki kanserli bölgeye yakın bir alana radyoaktif bir madde yerleştirilebilir (brakiterapi).
Fotodinamik tedavi: Fotodinamik tedavide, ışığa duyarlı bir kimyasal bir toplar damara enjekte edilir ve hızla büyüyen kanser hücrelerinde toplanır. Kanser hücrelerine yönlendirilen lazer ışığı bu hücrelerde kimyasal bir tepkimeye neden olarak onların ölmesini sağlar. Fotodinamik tedavi belirti ve semptomlarınızı hafifletebilir ve aynı zamanda kanserin büyümesini yavaşlatabilir. Tedavilerden sonra güneşe doğrudan maruz kalmaktan kaçınmanız gerekir.
Safra drenajı: Biliyer drenaj, safra akşının eski haline getirildiği bir işlemdir. Kansere bağlı tıkanmış safra yollarının açılmasını sağlar ve bu işlemle o kanala stent yerleştirilebilir. Biliyer drenaj kolanjiyokarsinomun belirti ve bulgularını hafifletmeye yarar.